Πορτραίτο Λίτσα Ρητά – Κόγια (Κώστα - συζύγου)

Πορτραίτο

Λίτσα Ρητά – Κόγια (συζύγου)

Πάμε, κυρία Ευαγγελία μου  και  αγαπημένη φίλη μου, Λίτσα;

Από πέρ’ σι στο είχα ζητήσει, (δε θα μου χάλαγες το χατήρι), να, που μας δόθηκε η ευκαιρία και ήδη, πολύ έχω καθυστερήσει, να δακτυλογραφήσω τα «κρατούμενα βιντεάκια» που είναι και κακόηχα! Αλλιώς, όλα θα ήταν εύκολα κι απλά, κι αυθόρμητα, όπως και η μεγάλη "κουβέντα" μας!

…Ελπίζοντας ότι θα καταφέρω να μην παρεκλείνω, ούτε λέξη σου, ακούω και γράφω, έτσι, όπως μπερδεμένα και ειπώθηκαν.

Καθ’ ότι, αν και ισχύει τελικά, το «ότι δηλώσεις είσαι», (τω καιρώ ετούτο, στην Ελλάδα), εγώ δηλώνω απλά, ότι μου άρεσε η δημοσιογραφία, ήθελα να την σπουδάσω, αλλά… όταν εγώ τ’ αποφάσισα οι υποχρεώσεις της οικογένειας και  της ζωής, δεν συμβάδιζαν με τα «θέλω» μου, οπότε, «Σ’ ευχαριστώ» για την τιμή, να μου πεις περισσότερα, όχι ως φίλη, αλλά ως ερασιτέχνιδα (μερακλού) δημοσιογράφα…

(Είχα σελίδες ερωτήσεων, μα η ροή, ξέφευγε, οπότε…όπως είπα, προτιμώ τα αυθεντικά… πάμε.)

Κ: Γεννήθηκες στην Σωτήρα ή Κουρτίκι; Έτσι; Λοιπόν, ποιο όνομα επικρατεί; Πώς το γνωρίζει ο κόσμος;

Λ: Οι περισσότεροι το γνωρίζουν Κουρτίκι, η παλαιά ονομασία, η οποία άλλαξε το 1957 και έγινε «Μεταμόρφωση».

Κ: Και γιατί άλλαξε;

Λ: Γιατί το θεωρήσαν Τουρκικό, ενώ δεν είναι Τουρκικό. Είναι Βυζαντινό, απ’ τον Βυζαντινό Στρατηγό, Βασίλειο Κουρτίκιο ο οποίος έλυσε την πολιορκία της Λάρισας από τους Φράγκους, τους πολέμησε ως τα Τρίκαλα και για πολλά χρόνια τους κρατούσε στην περιοχή της Σαλαμπριάς ( Πηνειός), οχύρωσε το κάστρο και στρατοπέδευσε στο χωριό μας. Το αναφέρει η Άννα Κομνηνή στην Αλεξιάδα.

Κ: (Αν δω ότι δεν ακούγεται καλά η μαγνητοφώνηση, θα στα ρωτήσω τηλεφωνικά. Εντάξει;) Και το ονομάσατε Μεταμόρφωση,

Λ: Χάρις στο εξωκλήσι που έχουμε στο χωριό μας που είναι αφιερωμένο στην Μεταμόρφωση του Σωτήρος. Εμείς εκεί στα χωριά μας, τη λέμε "Σωτήρα". Έτσι έχει επικρατήσει.

Κ: Ναι. Πάνω σ’ αυτό είχα μια άλλη μια ερώτηση. Ένα τόσο δα, μικρό χωριό κι έχει δυο μεγάλες, υπέροχες εκκλησίες! Επειδή έχω έρθει, αυτό είναι και παλιό μοναστήρι;

Λ: Όχι δεν ήταν ποτέ μοναστήρι. Αυτό εγκαινιάστηκε το 1811, επί Τουρκοκρατίας, χτίστηκε το 1821 με την επανάσταση, οι εικόνες του τέμπλου είναι του 1826, το τέμπλο έγινε το 1830 και οι τοιχογραφίες, αργότερα. Είναι θαυματουργό πολύ.

Κ: Ναι. Είναι θαυματουργό! Κοίτα που ξεκινήσαμε με τα εκκλησιαστικά! Λοιπόν, και, αφού αυτό το εκκλησάκι είναι στην άκρη του χωριού και στο κέντρο του χωριού είναι η Παναγία. Ευαγγελίστρια ή Παναγία, λέγεται;

Λ: Είναι Κοίμηση της Παναγίας.

Κ: Και γιατί το χωριό, δεν ονομάστηκε Κοίμηση της Παναγίας ;

Λ: Γιατί πιο διαδεδομένο στον Θεσσαλικό κάμπο είναι η πασίγνωστη "Μεταμόρφωση του Σωτήρα", από χρόνια.

Κ: Το εκκλησάκι το συγκεκριμένο εννοείς, για να καταλαβαίνουν και οι άλλοι.

Λ: Ότι απευθυνόμαστε σ’ αυτό το χωριό που έχει την Μεταμόρφωση του Σωτήρα.

Κ: Στον κάμπο της Καρδίτσας, θες να πεις, γιατί στα Τρίκαλα, ξέρω κι άλλο χωριό με το όνομα «Σωτήρα».

Λ: Εμείς, είναι "Μεταμόρφωση".

Κ: Και στα Τρίκαλα, τι είναι;

Λ: Στα Τρίκαλα είναι άλλο. Είναι «Σωτήρα», σκέτο.

Κ: Α! Μάλιστα! Κι επειδή το εκκλησάκι είναι πιο κει, κι εννοώ, όχι στο κέντρο του χωριού, λέω, μήπως και το χωριουδάκι σας, ήταν πιο κει.

Λ: Όχι. Αν ανατρέξουμε στην αρχαιότητα, το βουνό Τιτάνιο όρος που είναι στο χωριό μας, είναι γνωστό απ’ την εποχή του Ομήρου που το μνημονεύει. Υπήρχε απ’ την άλλη πλευρά του βουνού, το Λιμναίο, το αρχαίο χωριό, αρχαία πόλη. Εκεί που είναι το εξωκλήσι, είναι ένας μικρός λόφος, συνέχεια του Τιτάνιου Όρους. Αυτή η εκκλησία, το εξωκλήσι, δεν ήταν η θέση της αυτή. Ήταν πιο χαμηλά απ’ τον λόφο, αλλά λόγω ότι πλημμύρισε συχνά, λόγω του ότι οι κοίτες του ποταμού ήταν διαφορετικά και δεν μπορούσαν οι Χριστιανοί να πάνε, αποφασίστηκε να το πάνε απ’ τον λόφο. Αυτό είναι γνωστό από πάρα πολλά χρόνια, γίνεται μεγάλη πανήγυρη 5 και 6 Αυγούστου, συρρέουν κόσμος απ’ όλη την Δυτική Θεσσαλία, αλλά και από άλλες περιοχές. Στη Χάρη Του, μέσα στην κάψα του καλοκαιριού, το ‘χουν σαν τάμα, έρχονται ν’ ανάψουν ένα κεράκι στην Χάρη Του, να τους βοηθήσει ο Σωτήρας.

Κ: Απ’ ότι είδα, έχει πολλά δέντρα το βουναλάκι. Μεταφυτεύτηκαν όλα αυτά τα δέντρα, μετά;

Λ: Όχι. Υπήρχαν από παλιά. Πολλοί φτελιάδες, λεύκες και πλατάνια. Όταν χρειάζεται φυτεύονται και άλλα.

Κ: Και γιατί είναι το μόνο σημείο που έχει δέντρα;

Λ: Εκεί γύρω απ’ το βουνό αυτό, πηγάζουν από παντού γύρω γύρω, νερά.

Κ: Γι’ αυτό!

Λ: Αυτά τα νερά δημιουργούν το έλος της Μεταμόρφωσης. Εκεί, σ’ αυτόν τον χώρο, μέχρι το 1990 υπήρχαν πολλές καραβίδες ποταμίσιες, οι οποίες –τότε το ’90 με την ξηρασία, χαθήκαν. Προσπαθήσαμε κατά καιρούς να βάλουμε γόνους, να ξαναέχουμε…

Κ: Μα, δεν είδα νερά εκεί γύρω!

Λ: Έχει. Από παντού έχει νερά. Όλο εκείνο το κομμάτι, μόλις κατεβαίνουμε την γέφυρα στην στροφή, όλο εκείνο το κομμάτι έχει νερά. Να φανταστείς ότι υδρεύεται: το χωριό μας, ο Παλαμάς που είναι κωμόπολη 7000 κατοίκων, Καλυβάκια και Κοσκινά, υδρεύονται από κει! Μέχρι τη δεκαετία του ’40 υπήρχε και νερόμυλος.

Κ: Βάση βιολογικού καθαρισμού;

Λ: Όχι, βρε παιδί μου! Τα πηγαία νερά που πηγαίνουν στα υδραγωγεία. Είναι πόσιμο το νερό.

Κ: Ναι, αλλά περνώντας απ’ το ποτάμι, είναι βρώμικο.

Λ: Όχι, γιατί περνούν με σωληνώσεις.

Κ: Α!

Λ: Έχουμε σωλήνες. Κατεβαίνουν με σωλήνες από χρόνια.

Κ: Α! Ναι! Είναι κάτι που δεν φαίνεται, εννοείς. Ότι θα το δω εγώ, κοντά στο ποτάμι και θα καταλάβω.

Λ: Είναι δίπλα στην γέφυρα οι σωληνώσεις.

Κ: Όταν θα ξαναέρθω, θα μου δείξεις, γιατί τώρα, δεν καταλαβαίνω.

Λ: Και να φανταστείς μια λεπτομέρεια, όταν πηγαίνανε εκείνη την εποχή, αρχές 1960; (1963; κάπου εκεί, δεν θυμάμαι την ακριβή ημερομηνία), έπρεπε να φτιάξουν το υδραγωγείο, να πάει πάνω στο βουνό το νερό και να έρχεται με φόρα για κάτω. Τότε έπρεπε να κάνουν κάτω εκεί στην πηγή μια δεξαμενή. Πληρώθηκαν  τρακτέρ του χωριού μας και από άλλα χωριά, ήταν επτά τρακτέρ που αντλούσαν το νερό για να μπορέσουν να κάνουν σε βάθος τη δεξαμενή. Υπήρχαν φωτογραφίες, αλλά λόγω της πλημμύρας τις χάσαμε.

Κ: (ΕΔΩ κάτι λέω εγώ, δεν έχει και τόση σημασία.)

Λ: Και σε κάποια στιγμή, δίπλα εκεί που είναι η πηγή που υδρεύονται οι περιοχές μας, υπάρχει ένας τόπος που εμείς τον λέμε «Γαλάζια» και το λέμε έτσι, για ποιον λόγο; Έχει βάθος πάνω από τρία μέτρα και τα νερά είναι γαλάζια. Εκεί έμαθαν όλα τ’ αγόρια του χωριού, μπάνιο. Εκεί πέρα, εκτός απ’ τις καραβίδες, υπήρχαν χέλια,

Κ: Για ποια εποχή μιλάς;

Λ: Μέχρι το 90 υπήρχαν. Η ξηρασία μας την χάλασε. Είχε κάνει εκείνη τη χρονιά, ξηρασία πολύ, αντλούσαν τα νερά για να ποτίσουν τα χωράφια και αναγκαστικά έπεσε πολύ στάθμη απ’ τις πηγές, οπότε, χαθήκανε.

Κ: Το όνομα "Λιμναίο" που είπες, έχει καμιά σχέση με Κάρλα;

Λ: Όχι, με την Κάρλα, γιατί στην περιοχή μας εκεί γύρω γύρω, υπήρχε πολύ νερό, ήταν πηγαίο και αυτά τα νερά που ερχόταν απ’ τους ποταμούς. Λίγο πιο κάτω απ’ το εξωκλήσι, υπήρχε ο μεγάλος βάλτος, ο οποίος σχημάτιζε και ερχόταν πέρα απ’ το φανάρι, κι έφτανε μέχρι τον Πηνειό μέχρι που αποξηράνθηκε ο βάλτος τώρα τελευταία, ήταν λεκάνη νερού. Να φανταστείς πριν το 1960 που έγινε η σημερινή κοίτη του ποταμού το χειμώνα είχε πολλά νερά και για να πάνε στα μαντριά που είχαν στο βουνό πήγαιναν με βάρκες.

Κ: Υπάρχουν βιβλία που είναι αυτά γραμμένα, όλα;

Λ: Ναι.

Κ: Ναι; Πού;

Λ: Υπάρχει ένα που κυκλοφόρησε ένας δάσκαλος του χωριού μας, ο Γιάννης Παπαδημητρίου. Μας έχει γράψει αναλυτικά και περιγραφικά και για την ιστορία του χωριού και τα ήθη και τα έθιμά μας και τα αναφέρει, γιατί τα έχει διασταυρώσει, γι’ αυτό βασίζομαι στις μαρτυρίες του.

Κ: Ναι.    

Λ: Γιατί τα έχει διασταυρώσει ο δάσκαλος! Δεν τα έχω βγάλει απ’το κεφάλι μου! Και συν, αυτά που μαζεύω εγώ, το ονομάζω «Μνήμες», δεν έχω εκδώσει τίποτα, αλλά τα μαζεύω και τo ονομάζω «Μνήμες», για πράγματα που θυμάμαι και τα έζησα εγώ.

Κ: Μπορούν να σου πουν κι άλλοι όμως, ρωτώντας.

Λ: Και το επεκτείνω περισσότερο και πάντα, ότι μου λένε οι πιο μεγάλοι, το καταγράφω.

Κ: Μπράβο!

Λ: Και μαζεύω και ιστορικά στοιχεία από φίλους, οι οποίοι είναι πρόθυμοι να βοηθήσουν, σ’ αυτή μου την έρευνα, για να μπορέσουμε να κάνουμε μια πιο ολοκληρωμένη έκδοση, ένα ιστορικό βιβλίο για το χωριό μας.

Εκείνο που με συγκίνησε πιο πολύ απ’ όλα αυτά, βέβαια, πάντα είχα αυτό, για να πω κάτι για το χωριό μου και συζητούσα, ο θείος μου Χαράλαμπος Ντάντος,

Κ: …Βιβλίο θα γράψουμε…ναι!

Λ: καθηγητής Φιλολογίας, ασχολήθηκε πολύ μ’ αυτά. Κι ένας καθηγητής μου απ’ το Γυμνάσιο, ο Ζήσης Τζαμούρτας, όταν βρισκόμασταν, καθόμασταν με τις ώρες, τους ρωτούσα και μου ανέλυαν και μου έλεγαν πολλά πράγματα.

Και μετά, εκείνο που μου έδωσε την ώθηση να συνεχίσω ήταν το βιβλίο, του δάσκαλου του Γιάννη Παπαδημητρίου.

Κ: Το οποίο δεν κυκλοφορεί πια;

Λ: Όχι, δεν κυκλοφορεί. Δεν έχει κυκλοφορήσει. Έξι αντίτυπα έβγαλε.

Κ: Μόνο;

Λ: Μόνο. Κάποιες φωτοτυπίες έχουν κυκλοφορήσει που τις έχουμε κάποιοι χωριανοί.

Κ: Σας επιτρέπει; Δίνει τα δικαιώματα στον Σύλλογό σας, τουλάχιστον;

Λ: Στον Σύλλογό μας, τα έχουμε.

Κ: Όχι. (εννοώ) Σας δίνει τα δικαιώματα να το προχωρήσετε;

Λ: Ναι. Ο αείμνηστος δάσκαλός μας, έχει φύγει απ’ τη ζωή, είναι οι κόρες του. Είχε μια αρχή και μια επιθυμία ο δάσκαλός μας, ο Γιάννης, ότι «το βιβλίο μου δεν θέλω να πουληθεί και η οικογένειά μου, δεν θα πάρει ούτε μία δραχμή», έλεγε, χαρακτηριστικά. Ε, αυτό τηρούν τα κορίτσια του. Στις συζητήσεις που έχω κάνει με τις κόρες του, δια μέσου του Συλλόγου, είμαστε πρόθυμοι να εκδώσουμε το βιβλίο, να πουληθεί και τα έσοδα να πάνε για το χωριό που τόσο αγαπούσε ο πατέρας τους και τα κορίτσια, φυσικά!

Κ: Ναι και να προσθέσετε κι άλλα στοιχεία, παρά κάτω.

Λ: Παρακάτω, στο τέλος του βιβλίου γράφει: «Εγώ έγραψα αυτά που έμαθα κι σ’αυτά, ελπίζω να υπάρχουν συνεχιστές».

Κ: Μακάρι!

Λ: Και θέλω έτσι, ότι μπορέσω να κάνω. Να βάλω ένα λιθαράκι κι εγώ, σε όλο αυτό.

Κ: Εκεί, ενώ ξεκινήσαμε με την εκκλησία, ενώ είχα ερώτηση, μάλλον δεν πειράζει.

Λ: Την συμπληρώνεις και την βάζεις στη θέση της.

Κ: Δεν πειράζει. Θα δείξει πως θα έρθει η συζήτηση, γιατί είπες πολλά σημαντικά πραγματικά, ξεκινώντας. Έχω έρθει στην Σωτήρα, (αναμνήσεις ΕΔΩ), είδα ότι είναι πολύ παλιά η εκκλησία και ναι, είχα στεναχωρηθεί που δεν είχα ανάψει τα καντηλάκια, τότε. 

Λ: Ήταν η εποχή της επισκευής.

Κ: Έχετε άλλα εξωκλήσια εκεί γύρω;

Λ: Στο χωριό μας όχι.  Η εκκλησία του χωριού μας και το εξωκλήσι.

Κ: Και στην Παναγία είδα (αναμνήσεις, ΕΔΩ) ότι γινόταν έργα. Τελείωσαν αυτά τα έργα;

Λ: Τελείωσαν για φέτος. Ξεκινήσαμε ο Σύλλογος, απ’ τα έσοδα του 15Αύγουστου που κάνουμε απ’ την εκδήλωση του Συλλόγου, με τα έσοδα που έχουμε, δίνουμε ένα κομμάτι, για να κάνουμε ένα έργο στην εκκλησία που γιορτάζει και ξεκινήσαμε μια αναπαλαίωση της αυλής που ήταν πέτρινη και είχε σοφαδιστεί. Γίνεται αμμοβολή, γίνεται συντήρηση, να είναι, όπως ήτανε παλιά.

Κ: Πάντως, σαν θαυματουργή απ’ τις δυο εκκλησίες,

Λ: Είναι η Σωτήρα.

Κ: Είναι η Σωτήρα, κι αυτό γιατί, πεσ’ το κι ας το ξέρω εγώ, πως σ’ εκείνη την πόρτα την κάτω, που την κλείνανε…

Λ: Όταν χτίστηκε η Εκκλησία τότε, δεν θυμάμαι  αυτή τη στιγμή (θα στο πω), επειδή εμείς είχαμε τον βάλτο, είχαμε και κλέφτες, αποφάσισαν δυο, με δικά τους έξοδα και έδωσαν -τότε, λεφτά να χτίσουν τον περίβολο της εκκλησίας, τον πέτρινο.

Όταν κτίζανε στην ανηφόρα αφήσανε μια πόρτα εισόδου, και άλλη μια στην απέναντι πλευρά για να μπορούν να πηγαίνουν πίσω, για το Αγιονέρι. Σε μια γωνία την έβρισκαν γκρεμισμένη το πρωί. Οι βοσκοί δε, που βοσκούσαν τα πρόβατα, έβλεπαν κάθε φορά μια λάμψη, να πηγαίνει απ’ την εκκλησία στην παλιά την εκκλησία    (παλαιοκλήσι) που ήταν κάτω. Συχνά. Μία, δυο, τρεις, πέντε, συνεχιζόταν και αποφάσισαν, ν’ αφήσουν εκεί μια πόρτα. Από τότε, δεν γκρεμίστηκε η αυλή.

Εκ των υστέρων, ύστερα από πολλά χρόνια, αποφάσισαν για τον κάτω περίβολο. Στον κάτω περίβολο, δεν κτίσανε, βάλανε απλά ένα συρμάτινο πλέγμα. Και πάλι στο ίδιο σημείο που πήγαινε προς την παλιά εκκλησία, βρίσκανε πατημένο το σύρμα, κι αφήσανε κι εκεί πόρτα.

Κ: Κι υπάρχουν και δυο δέντρα που μεγάλωσαν και τα έχω και σε φωτογραφία κι εγώ, αλλά μου είχες πει, ότι πέρναγε ένα ΦΩΣ και μέσα στην εκκλησία, κι ήταν η Παναγία που περνούσε.

Λ: Η Παναγία. Εμάς τότε, εκείνα τα χρόνια που ήμουνα μικρό παιδάκι, το είχαμε πολλές φορές τάμα, να πάμε να κάνουμε μια λειτουργία, «να ανοίξουμε την εκκλησία», το λέγαμε, κι από βραδύς, μάζευαν  οι γονείς μας τους συγγενείς και πηγαίναμε το βράδυ και κοιμόμασταν μέσα στην εκκλησία, να σηκωθούμε πρωί πρωί, (γιατί τότε δεν υπήρχαν και τα μέσα), να κάνουμε την Λειτουργία.

Το βράδυ, εμείς, σαν μικρά παιδιά, κοιμόμασταν.

Κ: Στρώνατε στρωματσάδες;

Λ: Στρωματσάδα, να κοιμηθούμε. Μας έλεγαν οι πιο μεγάλοι: «Μην κοιμηθείτε εδώ, γιατί από  δω περνάει η Παναγία. Κοιμηθείτε εκεί στην άκρη», κι εμείς, σαν παιδιά, περιμέναμε κρατώντας τα μάτια μας ανοιχτά, να δούμε την Παναγία! Πολλοί την νιώθανε την Παναγία, ότι περνούσε.

Κ: Υπάρχουν άνθρωποι που λένε ότι έγιναν θαύματα, που έταξαν κάτι,

Λ: Υπάρχουν. Πάρα πολλά θαύματα. Καθ’ ένας έχει κάποιο να θυμηθεί, πολλά θαύματα.

Κ: Κι αυτά θα μπορούσαν να έχουν γραφτεί σε βιβλίο, για κάποιους που ενδιαφέρονται.

Λ: Ένα που μου είπε μία συγγενής μου: Είχε παντρευτεί, δεν ήξερε πως ο άντρας της είχε πρόβλημα με την καρδιά του, της το κρύψανε και παρουσιάστηκε. Αγωνία η γυναίκα, με μικρό παιδάκι, για τον άντρα της και σε κάποια στιγμή, της λέει μια γιαγιά: «Μη στεναχωριέσαι, κορίτσι μου! Θα γίνει καλά ο άντρας σου. Μόνο να έρχεσαι που και που, να μ’ επισκέπτεσαι .»

«Γιαγιά, πού είναι το σπίτι σου;» της λέει.

«Να ‘το!»

Γυρίζει το κεφάλι της και βλέπει, την Σωτήρα!

Ο άντρας της έγινε καλά, δόξα τω Θεώ, μέχρι σήμερα, είναι καλά στην υγεία του, κι αυτή το ‘χε  τάμα, κάθε φορά στη γιορτή, να κοινωνήσει και να παρευρεθεί.

Και πολλά άλλα.

Κ: (Κρίμα, τελείωσε η κάρτα! Δεν έγραφε. Θα μου τα πεις πάλι, και τα έλεγες τόσο ωραία!)

*** 

Κ: Άρα, μου έλεγες,    

Λ: Σ’ αυτό το χωριό γεννήθηκα, σ’ αυτό μεγάλωσα, εκεί, σ’ αυτό το χωριό, το αγαπημένο μου χωριό, είδα το πρώτο φως του ήλιου. Η Χαρά μου είναι και πάντα έχω στη μνήμη μου, όσα χρόνια βρισκόμουν μακριά, να φέρω στο μυαλό μου την ανατολή ηλίου, μέσα στον απέραντο κάμπο, απ’ το απέναντι βουνό, απ’ το χωριό μας.

Το Δημοτικό το τελείωσα εκεί. Δίναμε εξετάσεις στο Γυμνάσιο, δυο μαθήτριες περάσαμε τον Ιούνιο, οι υπόλοιποι περάσανε τον Σεπτέμβριο. Ήμουνα απ’ τις καλύτερες μαθήτριες.

Το Γυμνάσιο το τελείωσα στον Παλαμά, δίπλα. Κι από εκεί, έχω πολύ καλές αναμνήσεις. Μου λείπουν εκείνα τα παιδικά χρόνια, όπως σε όλο τον κόσμο.

Μεγάλωσα σε μια οικογένεια που οι γονείς μας διδάξανε ήθος και αξιοπρέπεια. Δημοκρατικά να λύνουμε τις διαφορές μας και όλα μας τα προβλήματα, με διάλογο. Αυτό ήταν πολύ σημαντικό για μένα.

Κι από κει, μέχρι τα 20, έζησα στο χωριό.

Κ: Πόσοι κάτοικοι ήσασταν τότε στο χωριό;

Λ: Τότε ήταν 700; 800;

Κ: Α! Ήσασταν τόσοι! Οι 700 κάτοικοι κάθονταν σε πόσα σπίτια;

Λ: Ήταν περίπου 200; 250 σπίτια;

Κ: Τόσα είναι και τώρα;

Λ: Τα σπίτια τόσα περίπου, είναι.

Κ: Δεν υπάρχουν καινούργια σπίτια τώρα; Δεν κάνει ο άλλος βίλα στον κάμπο, ε;

Λ: Όχι. Όχι. Τότε ήταν όλες οι οικογένειες με πολλά παιδιά. Πολύτεκνες οικογένειες, μέχρι και 8 παιδιά.

Κ: Πόσοι είναι οι κάτοικοι τώρα; Μη μας ξεφύγει η απάντηση.

Λ: Οι κάτοικοι τώρα, δεν φτάνουν 300. Οι μόνιμοι. Βέβαια, στις γιορτές Πάσχα, Χριστούγεννα, γεμίζει το χωριό, γιατί οι χωριανοί μας έχουμε μια υπερβολική αγάπη για το χωριό. Θέλουμε ή μία ή δύο ή τρεις φορές τον χρόνο, να πηγαίνουμε, όταν μας δίνετε η ευκαιρία, τουλάχιστον, Πάσχα, Χριστούγεννα και το καλοκαίρι στο πανηγύρι, να είμαστε στο χωριό.

Κ: Πανηγύρι; Ποιο;

Λ: 6 Αυγούστου. Του Σωτήρος.

Κ: Και γιατί δεν κάνετε κι ένα της Παναγίας;

Λ: Το κάνουμε στις 15 Αυγούστου. Το διοργανώνουμε όμως, εμείς ο Πολιτιστικός και Μορφωτικός Σύλλογος.

Κ:΄΄΄΄΄΄ (μπλα μπλα μου)

Λ: Τα χρόνια που έλειπα λόγω δουλειάς, πότε Αθήνα, πότε Θεσσαλονίκη, πότε Λάρισα, έμεινα κάποια χρόνια, ξαναγύριζα στο χωριό, ξαναέφευγα, ήταν σταδιακά, δεν έχασα την επαφή μου με το χωριό. Τα περισσότερα χρόνια τώρα τελευταία τα έζησα στο Βόλο.

Κ: Υπήρχαν και οι γονείς και ακόμα υπάρχουν.

Λ: Υπάρχουν οι γονείς και το σπίτι είναι ανοιχτό. Ε, τα χρόνια που έλειπα για δουλειές, το χωριό το νοσταλγούσα πολύ.

Κ: Πάντως, κράτησες επαφές.

Λ: Πάντα και με τους συγχωριανούς μου είμαι γνωστή με όλους, από μικρά παιδιά. Είναι μικρό το χωριό, είναι όλοι γνωστοί, βγαίνοντας θ’ ανταλλάξεις την «Καλημέρα».

Κ: Απλά η διαφορά σε μένα με σένα, τώρα, είναι ότι οι ρίζες μου δεν ζουν πια, τ’ αδέλφια μου δεν ζουν εκεί, πολλοί αγαπημένοι συγγενείς και γνωστοί Έφυγαν πολλοί απ’ την ζωή, κι άλλοι απ’ το χωριό. Το χωριό μου είναι μεγάλο, δεν το ήξερα, ούτε ως παιδί, τώρα νέα παιδιά γεννήθηκαν, δεν τα γνωρίζω, συν, πολλά σπίτια πουλήθηκαν, έγιναν βίλες, αναπτύχθηκε ο Τουρισμός, κ.λ.π. κι έτσι, αφού χάθηκε το «δέσιμο», όταν πάω, νιώθω σαν ξένη.

΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄΄ (τα μπλα μπλα μου, μπορούν και να κοπούν.)

Λ: Εμείς στο χωριό, έχουμε το άλλο. Άνθρωποι απ’ τα δικά μου χρόνια, είχαν τα μικρά τους σπίτια. Καθένας το έκανε μεγαλύτερο, να έχει τις ανέσεις του. Λογικό είναι αυτό. Στον ίδιο χώρο. Εκεί. Δεν άλλαξαν γειτονιά. Στο ίδιο οικόπεδο.

Κ: Βρίσκεις όμως, αλλαγές; Ή συνήθισες αφού πηγαίνεις τόσα χρόνια συχνά, συγκρίνοντας το τότε με το τώρα; Δηλαδή, πόσο κοντά είναι το τότε με το τώρα;

Λ: Τώρα… απέχει πολύ. Αυτό το διαπίστωσα πριν από λίγα χρόνια που κάναμε με τον Σύλλογο το έθιμο  Ρουγκατσάρια και γυρίζαμε στο χωριό. Εγώ να φωτογραφίζω, οι άλλοι ντυμένοι και γυρίσαμε όλα τα σπίτια του χωριού. Εκεί διαπίστωσα  και πονούσε η καρδιά μου, πόσα σπίτια είναι κλειστά, που δεν κατοικούνται. Δεν τα θυμόμουνα, γιατί δεν τα έβλεπα όλα, αλλά, όταν περπάτησα όλο το χωριό και τα είδα, πονούσε η καρδιά μου, γιατί θυμόμουνα ότι το κάθε σπίτι έσφυζε από ζωή. Αυτή η οικογένεια, εκείνη η οικογένεια, η άλλη.

Κ: Που σημαίνει, ότι αυτή η οικογένεια δεν έρχεται συχνά;

Λ: Λείπουν στο εξωτερικό. Έχουν φύγει στην Αυστραλία, Γερμανία, Αμερική. Στο δε εσωτερικό: Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Λάρισα, Βόλο, Χαλκίδα και σε άλλες πόλεις.

Κ: Και ρημάζουν…

Λ: Και ρημάζουν τα σπίτια.

Κ: Λοιπόν, κάποιες ερωτήσεις, ήδη τις απαντήσαμε, προχωράμε. Λοιπόν! Είναι κάμπος. Ούτε βουνά έχετε.

Λ: Βουνό έχουμε.

Κ: Ούτε βουνό έχετε, όπως έχουμε εμείς το Πήλιο, κι εννοώ καταπράσινο, ούτε θάλασσα έχετε! Ένας ξένος, γιατί να έρθει εκεί, στον κάμπο και γιατί να έρθει στο χωριό σας; Να δει, τι; Τις εκκλησίες;

Λ: Αυτή τη στιγμή, το αξιοθέατο που είναι στο χωριό, είναι το εξωκλήσι μας.

Κ: Αξιοθέατο… Είναι για κάποιον που πιστεύει και

Λ: και θέλει να προσκυνήσει. Ναι, αλλά, όχι. Στον περίβολο που έχει το εξωκλήσι, έχει πλούσια βλάστηση, πολλά πλατάνια, διοργανώνονται πάρα πολλές εκδρομές. Τα σχολεία της γύρω περιοχής, κάνουν την εκδρομή τους, εκεί. Διάφοροι σύλλογοι. Γίνονται πολλές εκδηλώσεις. Μέσα στο χωριό έχουμε να παρουσιάσουμε τα διάφορα δρώμενα που κάνει ο Σύλλογός μας. 

Κ: Λοιπόν… Ναι. Ξέρω για τον Σύλλογο. Προσωπικά έχω μάθει πολλά και είδα πως ο Πολιτιστικός και Μορφωτικός, Σύλλογός σας, είναι πολύ δραστήριος. Πότε έγινε αυτός ο Σύλλογος; Τώρα; Τώρα που πήγες εκεί; Δεν μου έλεγες πρώτα, πράγματα για το χωριό σου. Τώρα μαθαίνω που πήγες εκεί. Έπαιξε κάποιο ρόλο αυτό;

Λ: Όχι. Πάντα ενδιαφερόμουνα για το χωριό.

Κ: Υπήρχε ο Σύλλογος;

Λ: Υπήρχε. Δεν έτυχε να συζητήσουμε μαζί. Ο Σύλλογος ιδρύθηκε το 1983 και τότε έκαναν και το καταστατικό, παιδιά του χωριού μας, έφυγαν στις πόλεις, είτε να σπουδάσουν, είτε να δουλέψουν. Όταν  βρέθηκαν στο χωριό για γιορτές συζητώντας με τους χωριανούς, έπεσε μια ιδέα. «Δε φτιάχνουμε έναν Σύλλογο;» 

Κ: Τον κάνανε, αλλά κάνανε έργα;

Λ: Ξεκινήσανε κάποια πράγματα και μετά  στο τέλος της δεκαετίας του 1980, είχε πάρα πολύ μεγάλη δράση. Να φανταστείς ότι είχαμε 3 χορευτικά τμήματα με παιδιά. Είχε πολλά παιδιά, είχαμε κάνει πάρα πολλές εκδηλώσεις και τότε, μέσα σ’ εκείνον τον Σύλλογο, ήμουνα γραμματέας.

Κ: Παρ’ όλο που δούλευες εδώ;

Λ: Δεν δούλευα εδώ. Εκείνο το διάστημα έμενα στο χωριό και δούλευα σε κοντινές αποστάσεις. Ήταν τα παιδιά μου στο Σχολείο, ήμουνα και πρόεδρος γονέων και κηδεμόνων και προσπαθούσα μέσα απ’ αυτά, να ενεργοποιηθώ. Κάναμε πάρα πολλές εκδηλώσεις.

Κάποιο διάστημα, μετά την πλημμύρα του 1994, αδράνησε ο Σύλλογος. Κάπου φύγαμε όλοι και τελευταία, αυτό μας έλειπε απ’ το χωριό.

Κ: Άρα, προϋπήρχε μια Ιστορία, γιατί εγώ τα είδα όλα απότομα, τώρα, όλα αυτά και έλεγα, τι έγινε; Γιατί, κάπου εκεί στις ερωτήσεις μου έγραφα (περίμενε την ροή της, αλλά επειδή τα λέμε λίγο μπερδεμένα), λέω (γράφω) πως σε γνώρισα δίπλα στον αγαπημένο και αείμνηστο Κώστα Κόγια, που αν ανοίξουμε συζήτηση για εκείνον, θέλουμε μήνες, κι όχι νύχτες. Ξέρουμε όλοι μας ποιος ήταν ο Κώστας Κόγιας, τι αγώνες έκανε για τα περίπτερα, τον θυμάται και λείπει σε όλον τον κλάδο, κι όχι μόνο σε σένα και στους φίλους του, κλείνω το θέμα, μην το ανοίξουμε… δεν έχω ερωτήσεις…

Λ: Να σου πω κάτι, Κατερίνα; Τότε, αυτό που ένιωθα από μέσα μου, να ασχολούμαι,

Κ: Δεν είχες δείξει την δυναμική σου Λίτσα, εγώ τουλάχιστον, δεν την είχα δει.

Λ: Κοίτα. Στο χωριό το ξέρανε. Με είχαν ζήσει. Εδώ στον Βόλο όταν ήρθα, απ’ το 1999,  γνώρισα τον Κώστα, μαζί με τον Κώστα, μπορεί να μην φαινόμουνα, αλλά γνώριζε τις δράσεις μου και γι’ αυτό ταιριάξαμε..

Κ: Όπως λένε: «Πίσω από κάποιον δυναμικό άντρα, κρύβεται μια βράχος γυναίκα»…

Λ: Αλλά, επειδή είχαμε τις ίδιες ανησυχίες, κι επειδή δέσαμε, όταν μου διηγήθηκε την ιστορία του καπνού και μου δίδαξε ορισμένα πράγματα, μαζί πια, οργανώναμε κάποια πράγματα. Μπορεί εγώ να καθόμουνα στο περίπτερο και ο Κώστας να έτρεχε,

Κ: αλλά, δεν φαινόσουνα.

Λ: Να σου πω και κάτι; Ξεκινήσαμε να γράφουμε τις εισηγήσεις. Ο Κώστας τα έλεγε, εγώ τα έγραφα τύπου στενογραφίας, εκεί έμαθα στο κομπιούτερ να γράφω, και καθόμουνα τσούκου - τσούκου όλο το βράδυ, να γράψω, να πάρει να κάνει τις απαραίτητες διορθώσεις ο Κώστας, για να μπορέσει να τις έχει έτοιμες.

Κ: Άρα, είχες μια δυναμική πάντα και δίπλα στον Κώστα, όχι μόνο δεν πήρες δυνάμεις απ’ αυτόν, απλά, βοήθησες και στο θέμα των περιπτεριούχων!

Λ: Βοήθησα τους περιπτεριούχους, γιατί έζησα μέσα στο περίπτερο, κι επειδή τα προβλήματα ήταν τεράστια και πολλά, έπρεπε κι εγώ, αφού γνωριστήκαμε με τον Κώστα, τον αγάπησα και με αγάπησε, να είμαι στο πλευρό του. Ήξερα τα προβλήματα από πρώτο χέρι.

Κ: Ναι… Είδα ότι μέσα απ’ τον πόνο… που έγινε, ότι έγινε με τον Κώστα, κι Έφυγε… τίναξες μια «ενέργεια», εκεί που ο άλλος θα περίμενε μια διαφορετική Λίτσα, κλαίουσα…

Λ: …Έχω μάθει στη ζωή μου, ένα πράγμα.

Κ: Αυτό το κάνεις σαν αντίδραση; Να ξεχνάς;…

Λ: Αντίδραση… Αντίδραση. Στη ζωή μου,

Κ: Όπως ας πούμε, το να έχεις φωτογραφία σας στο προφίλ του Φεις, λες και είναι "παρόν",  αυτό εσένα σε στηρίζει;

Λ: Με στηρίζει. Άλλες φορές, 

Κ: Κάποιος μπορεί να πει, ότι εκμεταλλεύεσαι την δημοφιλία του Κώστα Κόγια, γιατί πολλοί τον ξέρανε, μέσω των συνδικαλιστικών αγώνων του.

Λ: Όχι, δεν υπάρχει κανένας λόγος. Να σου πω κάτι;

Κ: Θέλεις να συγκινήσεις, λόγω του Κώστα;

Λ: Όχι.

Κ: Ήταν για σένα ο άνθρωπος της ζωής σου.

Λ: Ο άνθρωπος της ζωής μου που ήταν δίπλα μου που με κούρασε, αλλά επειδή στη ζωή μου είχα μάθει ένα πράγμα, όταν ερχόταν και λύγιζα και γονάτιζα, τιναζόμουνα και έλεγα: «Όχι! Δε θα σε βάλει τίποτα κάτω! Πρέπει κάτι να κάνεις. Πρέπει να διατηρήσεις ζωντανή την μνήμη του Κώστα!»

Αυτό μου έδινε δύναμη να συνεχίσω, γιατί αλλιώς… τι να σου πω;

Όταν επικεντρονόμουνα και δεν μου φαίνονταν… ένας φίλος μου και φίλος του Κώστα, γιατρός, μου λέει:

«Λίτσα, πας για κατάθλιψη. Κάνε κάτι να ισορροπήσεις. Δε θα πας για κατάθλιψη. Δεν αξίζει αυτό στον Κώστα!»

Κι εκεί, άρχισα πιο δυναμικά, για να μπορέσω να κρατηθώ.

Κ: Αυτό ήταν αντίδοτο για σένα.

Λ: Ήταν.

Κ: Ενώ για έναν άλλον, μπορεί να μην είναι.

Λ: Για τον χαραχτήρα τον δικό μου μιλάω. Ένας άλλος λόγος, τώρα που βρίσκομαι στο χωριό, πέρα απ’ το ότι αγαπάω, ότι έχει σχέση με τα ήθη και τα έθιμα και το χωριό μου, είναι και αυτό, ένα είδος απασχόλησης, για να δημιουργήσω, να δώσω. Έχω πολλά μέσα μου και θέλω να δώσω.

Κ: Και τώρα, μπορείς να δώσεις, γιατί δεν δουλεύεις, πια!

Λ: Ναι, αλλά με τον Κώστα, ήταν η ζωή τέτοια που πάντα θα θυμάμαι με νοσταλγία. Και μου λείπει και θα μου λείπει πάντα, πάρα πολλές φορές.

Κ: Το ότι η ζωή είναι μπροστά σου, το ότι είσαι νέα γυναίκα ακόμα, τι απαντάς σ’ αυτό;

Λ: Σαν γυναίκα; Έχει τελειώσει η ζωή μου. Έχει τελειώσει, γενικώς. Δεν υπάρχει τίποτ’ άλλο. Τελείωσε. Είμαι κάθετη σ’ αυτό. Δεν υπάρχει περίπτωση.

Κ: Ποτέ μη λες, ποτέ!

Λ: Μα αυτό το πιστεύω, 5μιση χρόνια. Δεν είναι τωρινό.

Κ: Περάσανε τόσα χρόνια;

Λ: Κοντεύουμε τα έξι.

Κ: Κι εγώ, βλέποντας τις φωτογραφίες (στο Φεις) που τον έχεις δίπλα σου (τον θεωρώ ακόμα ζωντανό) και δεν το έχω καταλάβει.

Λ: Να σου πω κάτι; Με τον Κώστα, όταν είμαι μόνη μου πολλές φορές, όταν δεν με βλέπει κανένας, βάζω τα βίντεο, εκεί που τραγουδάει, εκεί που χορεύει και τον νιώθω δίπλα μου. Αυτό έχω περάσει μέσα μου, αυτό ζω, ενώ σε άλλους το βίντεο, θα τους πονούσε.

Κ: Εγώ δεν μπορώ να δω την μάννα μου, πάντως και περάσανε και 28 χρόνια!

Λ: Εγώ το βλέπω το βίντεο και νιώθω ότι ο Κώστας είναι εκεί, δίπλα μου. Έτσι είναι μέσα η ψυχολογία μου. Δεν ξέρω πώς να το εξηγήσω.

Κ: Κάθε άνθρωπος έχει τον δικό του τρόπο…

… Λοιπόν! Βλέπω μια ερώτηση που δεν την έχω σβήσει. Είπαμε για τους τουρίστες, αν έρθουν στο χωριό σου, ότι υπάρχει ένα μαγαζάκι, να πάνε εκεί! Τίποτα δεν έχετε, ξενοδοχεία δεν έχετε, να πάνε στον Παλαμά, καλύπτονται όλα με το πάνε στον Παλαμά;

Λ: Το μόνο που έχει το χωριό μας ή μάλλον, όχι το μόνο, ένα καλό που έχει, είναι ότι οι κάτοικοι είναι πολύ φιλόξενοι.  Δεν υπάρχει περίπτωση να περάσει άνθρωπος και να μην του προσφέρουν έναν καφέ ή ένα ποτήρι νερό, ένα πιάτο φαγητό, να τον φιλοξενήσουν!

Κ: Όποιον να ‘ναι;

Λ: Ε, όχι και όποιον να ’ναι!... Δεχόμαστε τους ξένους. Τους δεχόμαστε, εντάξει. Να τον βάλεις να κοιμηθεί στα σημερινά δεδομένα, είναι δύσκολα, αν δεν τον γνωρίζεις. Έτσι; Είναι δύσκολα, γιατί είναι οι εποχές δύσκολες.

Υπάρχουν χρόνια όμως, παλιότερα που δεν υπήρχε περίπτωση οι περαστικοί να περάσουνε… Να φανταστείς, αυτή την στιγμή, είχαν ξεκινήσει από πέρ’σι η Αρχαιολογία Καρδίτσης, να κάνει κάτι ανασκαφές εκεί, κοντά στο χωριό μας. Οι περισσότεροι απ’ τους κατοίκους,

Κ: Υπάρχουν αρχαία, εκεί κοντά στο χωριό σας;

Λ: Ναι. Και οι χωριανοί μας το χαίρονται πάρα πολύ. Μα θα φτιάξουν μια πίτα, μα ένα κοτόπουλο, να πάμε στα παιδιά. Δεν είμαστε υποχρεωμένοι να το κάνουμε, το θέλουμε!

Κ: Λοιπόν, Λίτσα μου, επειδή και η δεύτερη κάρτα τελειώνει, κι έχουμε τόσα πολλά να πούμε ακόμα…

*

K: Λοιπόν… Πού είχαμε μείνει; Για πες. Γύρισες στο χωριό είπαμε. Ναι; Για πόσο γύρισες;

Λ: Το όνειρό μου, απ’ όλα τα χρόνια, όσο ήμουνα μακριά, ήταν να ξαναγυρίσω στο χωριό μου. Αλλά, απ’ όλα τα χρόνια, το νοσταλγούσα και πήγαινα συχνά. Τώρα, τα τελευταία χρόνια η συγκυρία το ‘φερε και γύρισα στο χωριό μου.

Αυτά τα τελευταία δύο χρόνια. Μ’ αρέσει η ζωή στο χωριό και μένω μόνιμα. Βέβαια, επειδή έζησα και πάρα πολλά χρόνια εδώ στον Βόλο και έχω πολλές αναμνήσεις, όταν είμαι στο χωριό, νοσταλγώ τον Βόλο, κι όταν είμαι πολύ καιρό στον Βόλο, νοσταλγώ το χωριό. Έχω δυο πατρίδες που τις νοσταλγώ και τις δυο.

Κι εδώ έχω πολύ καλούς φίλους, αλλά έχω και στο χωριό.

Κ: Αλλά το σπίτι σου, η έδρα σου;

Λ: Είναι στο χωριό. Για μόνιμη εγκατάσταση είναι το χωριό.

Κ: Λοιπόν, πριν σε πάω στα όνειρά και στο μέλλον, ήρθε η στιγμή να αγγίξουμε λίγο και τα πολιτικά μας. Κάποια στιγμή έμαθα πως η Λίτσα μας, ασχολήθηκε με την Πολιτική και μέχρι να το μάθω, μετά έμαθα πως την σταμάτησες!

Λ: Ναι… Κοίταξε… Εκείνο το διάστημα, υπήρχε μία συγκυρία…

Κ: Ήθελες να πιαστείς από κάπου;

Λ: Ήθελα να πιαστώ από κάπου… Ήταν πολύ νωπή... η Φυγή του Κώστα και πιάστηκα από κάπου, που ήταν ένα θέμα, εναντίον των μνημονίων, κάποια απ’ αυτά ήταν και τα ενδιαφέροντα του Κώστα και πιάστηκα από κει.

Κ: Σου έγινε πρόταση;

Λ: Μου έγινε πρόταση και είπα: «ναι», αλλά από κει και πέρα, δεν ασχολήθηκα.

Κ: Με ποιο κόμμα είχες πάει;

Λ: Με την Λαϊκή ενότητα ΛΑΕ, με τον Λαφαζάνη, αλλά από κει και πέρα, πλέον, είδα ότι δεν κάνω εγώ γι’ αυτόν τον χώρο, να είμαι σ’ αυτή την κεντρική  σκηνή… δεν το έχω.

Κ: Αλλοιώνεσαι.

Λ: Αλλοιώνεσαι, ναι. Στα κοινά, όπως είναι ο Πολιτιστικός Σύλλογος, που συμμετέχω, ναι, είναι κάτι που με γεμίζει. Είναι κάτι που μ’ ενδιαφέρει. Τώρα, αν κάποια στιγμή μου γίνει πρόταση για τα κοινά, για το χωριό μου, για τη Δημαρχία, πάλι θα το σκεφτώ, μ’ αρέσει αυτή η ιδέα, με το σκεφτικό ότι θα βοηθήσω το χωριό μου, τι μπορούμε να κάνουμε, τι δεν μπορούμε να κάνουμε, πως θα το προωθήσουμε, σ’ αυτό το σημείο, μ’ αυτή την άποψη.

Κ: Ναι, αλλά κι εκεί, πάλι, όλα γίνονται με κάποια βάση πολιτικής. Κι εκεί θα πρέπει να διαλέξεις κάποιον, που εκείνος θα ανήκει κάπου.

Λ: Είμαι της άποψης και είμαι κάθετη, απ’ όλα μου τα χρόνια, κι έλεγα πάντα, πως στα τοπικά δημοτικά, δεν πρέπει να χρωματίζουμε.

Κ: Ναι, αλλά, αυτό συμβαίνει. Λένε ο Τάδε ανήκει εκεί, ο Τάδε εκεί, οπότε, αναγκαστικά, πρέπει να διαλέξεις κάποιον.

Λ: Ναι, αλλά σ’ αυτό, διαφωνώ, κάθετα. Αυτό εμένα, δεν μ’ άρεσε ποτέ. Αν κατέβει κάποιος που να είναι ανεξάρτητος και να είναι ένα σύνολο ανθρώπων από διάφορους πολιτικούς χώρους, κι ενδιαφέρονται για το καλό του τόπου, θα μ’ αρέσει!

Κ: Ναι… κάτι τέτοιο έλεγα κι εγώ. Αν γύριζα στο χωριό στα γεράματα… και συνέβαινε αυτό, μόνο έτσι, θα συμμετείχα. (κ.λ.π.) Μόνο έτσι, αλλά δεν έχει "έτσι"!

Λ: Μόνο έτσι. Δηλαδή να υπάρχει ένας συνδυασμός, τα κόμματα να τ’ αφήσουμε στο σπίτι για τις εκλογές και στις δημοτικές εκλογές, όλοι μαζί για τα κοινά, μόνο έτσι θα συμμετείχα. Κομματικά όχι.

Κ:  …Τα όνειρά σου, γενικά για το μέλλον…

Λ: Έχω απασχολήσεις. Τα όνειρά μου, θέλω να χαρώ το εγγονάκι μου, να το δω να μεγαλώνει, κι απ’ την άλλη, θέλω να γράψω ότι βιώματα έχω, θέλω να καθίσω να γράψω. Έχω ξεκινήσει με δειλά βήματα, αλλά θέλω να συνεχίσω, να τα γράψω.

Ένα άλλο που ήθελα να ασχοληθώ και δεν είχα ποτέ χρόνο, είναι η μεγάλη αγάπη μου για την ζωγραφική!

Κ: Α, ναι; Έχεις και τέτοιο ταλέντο;

Λ: Από μικρό παιδί, ζωγράφιζα. Θέλω μια μικρή καθοδήγηση μόνο, για τον συνδυασμό των χρωμάτων, λίγο.

Κ: Άλλα ενδιαφέροντα;

Λ: Δημιουργήσαμε μία χορωδία παραδοσιακού τραγουδιού. Τα γράφουμε, τα τραγουδάμε και θα τα ηχογραφήσουμε για να μείνουν για τα παιδιά του τόπου μας. Η παράδοση του τόπου μας. Θέλουμε να κρατήσουμε ζωντανή τη μνήμη, τα έθιμα, να τα μάθουν οι νέοι.

Κ: Όλα αυτά τα έθιμα, δεν μπορεί να είναι μόνο από ένα χωριουδάκι, το δικό σας! Πρέπει να είναι κι από γύρω γύρω κι από παραπέρα…

Λ: Της γύρω περιοχής.

Κ: Ναι, ναι, ναι! Οι γύρω περιοχές, φαντάζομαι, έχουν κάνει κάτι! (Δε μπορεί να τ’ άφησαν να χαθούν!)

Λ: Ε! Βέβαια! Όλοι έχουν κάνει. Κι όλα αυτά τα έθιμα που έχουμε κάνει σαν Σύλλογος, τα κάνουμε όπως τα κάναμε παλιά. Να τα διατηρήσουμε. Αυτό, βέβαια, οι άλλοι που το βλέπουν, το χαίρονται. Άλλοι τα ξανακάνανε πιο μπροστά από μας.

Κ: Κάποιοι θα τα έκαναν και καλύτερα, ίσως.

Λ: Εντάξει. Γίνεται μια προσπάθεια η οποία μένει, είτε ως φωτογραφικό υλικό, είτε σαν βίντεο και συμμετέχουν και μικρά παιδιά.

Κ: Χαίρονται τα παιδάκια.

Λ: Τα παιδιά τρελαίνονται απ’ την χαρά να συμμετέχουν. Βοήθησαν και στο στόλισμα του Χριστουγεννιάτικου δένδρου.

Κ: Εκεί, μόνο την πλατεία έχετε. Όταν θέλετε να βγείτε βόλτα, δέντρα έχετε εκεί;

Λ: Έχει στο κέντρο έναν μεγάλο πλάτανο, γύρω γύρω δέντρα και προς την εκκλησία και ένα μεγάλο πάρκο με παιδική χαρά, στην οποία παίζουν τα παιδιά.

Κ: Το καλοκαίρι έχετε δροσιά;

Λ: Εντάξει. Ζέστες στον κάμπο υπάρχουν πολλές, αλλά βρίσκεις μια διέξοδο, κι αν είναι μεσημέρι και δεν θέλεις να κοιμηθείς, θα πεταχτείς μέχρι την πλατεία, κάτω απ’ το πλατάνι, να πιεις τον καφέ σου! Μπορείς να πας και στη Σωτήρα που εκεί λειτουργεί ένα καφέ-ταβέρνα πνιγμένο στα πλατάνια και δίπλα το γάργαρο νερό.

Κ: Τα παιδάκια χαίρονται να έρχονται διακοπές εκεί;

Λ: Ναι, θέλουν. Είναι πολύ λίγα τα παιδάκια. Τα πιο πολλά πηγαίνουν Γυμνάσιο.

Κ: Όχι, εννοώ, απ’ αυτούς που λείπουν απ’ το χωριό κι έχουν παιδάκια, αν έχουν λαχτάρα αυτά, να συναντηθούν με τα παιδιά του χωριού!

Λ: Τα λίγα του χωριού…

Κ: Ναι και να παίξουν όλα μαζί, εκεί στην πλατεία.

Λ: Δεν ξέρω τι γίνεται σε άλλα χωριά ή όχι, στο δικό μας όμως, γίνεται πάρα πολύ. Όσοι χωριανοί μας έφυγαν μακριά, έχουνε μεταδώσει την αγάπη για το χωριό και στα παιδιά τους. Όταν έρχονται το καλοκαίρι για τις διακοπές, κι όταν υπάρχουν παππούδες στο χωριό, θα καθίσουν λίγες μέρες στο χωριό, θα ενσωματωθούν με τα παιδιά του χωριού, θα δημιουργήσουν φιλίες και δένονται και έρχονται και ξαναέρχονται. Έχουν δέσει τα παιδιά, εδώ στο χωριό. Θέλουν να έρχονται.

Κ: Δεν ρώτησα με τι ζουν, εκεί; Τι καλλιεργούν;

Λ: Βαμβάκια, στάρια, καλαμπόκια, ότι έχει ο κάμπος. Αλλά, βέβαια, είναι πολύ δύσκολα τα πράγματα για την αγροτική ζωή τώρα. Δεν υπάρχουν δουλειές.

Κ: Υπάρχουν άντρες; Ας πούμε, λίγα σπίτια, 300 κάτοικοι, μήπως είναι 200 γυναίκες και 100 άντρες;

Λ: Ε! Μισοί – μισοί, περίπου.

Κ: Οι οποίοι έχουν τα χωράφια αυτά, τα εργαλεία, έχουν περιουσίες, ζούνε άνετα ή πεινάνε;

Λ: Έχουν τα μηχανήματά τους όλα, νοικιάζουν κάποια χωράφια απ’ τους γεροντότερους που δεν μπορούν να τα δουλέψουν και προσπαθούν να τα βγάλουν πέρα.

Κ: Αν ζεις στο χωριό, έχεις την κότα σου, τ’ αυγό σου, τ’ αρνάκι σου,

Λ: και τον κήπο σου. Εντάξει είναι πιο φθηνή η ζωή στο χωριό. Είναι ότι έχεις αυτά, τ’ αρνάκι σου, το γουρουνάκι σου, έχεις αυτά, τελείωσε, μην κολλάς, και συγχρόνως είναι ένα χωριό το οποίο είναι στη μέση του κάμπου, δεν είναι απομακρυσμένο. Στα 5 χιλιόμετρα πας στον Παλαμά που είναι μια κωμόπολη, που έχει απ’ όλα!

Κ: Για ν’ αγοράσεις. Για να δουλέψεις; Ξενοδοχεία για να μείνεις ένα βράδυ εκεί, έχει;

Λ: Δεν υπάρχουν δυστυχώς, δουλειές, όχι μόνο στον Παλαμά, αλλά και στην Καρδίτσα. Είναι φτωχός ο νομός. Δεν έχει εργοστάσια. Κάποια μαγαζιά κι αυτά τα μαγαζιά, αν δεν έχει ο αγρότης χρήματα, δεν μπορούν να λειτουργήσουν.

Κ: Μάλιστα. Η Καρδίτσα, τι έχει να αναδείξει;

Λ: Στην Καρδίτσα, (Καρδίτσα ΕΔΩ) πέρα από την ομορφιά μέσα της πόλης και το πάρκο Παυσίλυπο, (ΕΔΩ) έχει ν’ ανέβεις στην Λίμνη Πλαστήρα.

Κ: Α! Κι έχω πάει μια φορά, κι ήταν πολύ ωραία! Αν ξεκινήσει κάποιος μια θρησκευτική ημερήσια εκδρομή με πούλμαν, μπορεί να πει παράδειγμα, ότι πάω και στην Μεταμόρφωση του Σωτήρα, στο Κουρτίκι;

Λ: Βεβαίως!

Κ: Και μετά, πού θα πάει; Κάτσε να το γράψω, αυτό!

Λ: Μπορεί να συνδυάσει να περάσει απ’ τον Σωτήρα ένα πρωινό και μετά ή προς το μοναστήρι της Κορώνης, (Ιερά Μονή Κορώνης, ΕΔΩ) ή προς την Λίμνη Πλαστήρα ( ΕΔΩ) ή μπορεί να συνδυάσει να πάει στα Τρίκαλα.

Κ: Κορώνης; Τι πάει να πει; Πρώτη φορά τ' ακούω. 

Λ: Έτσι ονομάζεται. Είναι αφιερωμένο στην Παναγία της Κορώνης (ΕΔΩ) και στον 

Άγιο Σεραφείμ.   (ΕΔΩ, ΒΙΟΣ ΑΓΙΟΥ) Ο Άγιος Σεραφείμ είναι ο τοπικός Άγιος της περιοχής μας, της περιοχής Καρδίτσας και το Μοναστήρι λέγεται "Κορώνης".

Βέβαια, υπάρχει και η Παναγία η Σπηλιώτισσα, (ΕΔΩ) επάνω στ’  Άγραφα, βέβαια είναι πολύ στενός ο δρόμος.

Κ: Πάει τουριστικό λεωφορείο;

Λ: Πηγαίνει.

Κ: Μάλιστα. Κι εκεί στο Κουρτίκι, στην Σωτήρα, που είναι κλειδωμένα, ποιον θα ειδοποιήσουν;

Λ: Και σ’ ένα καφενείο να ρωτήσουν, «ποιος είναι υπεύθυνος για τα κλειδιά», θα του δώσουν τηλέφωνο, ν’ ανοίξουν. Ή ακόμα και στο μαγαζί που είναι κάτω απ’ το εξωκλήσι του Σωτήρα και μ’ αυτόν μπορούν να επικοινωνήσουν, να ρωτήσουν.

Κ: Αν έρθει ένα πούλμαν εκεί, τσάκα – τσάκα,

Λ: Ειδοποιούνται, ναι.

Κ: Ανοίγει η εκκλησία!!! 

Λ: Ναι. Ειδοποιούν κάποιους ιερείς, είτε την Μητρόπολη, υπάρχει νομίζω τρόπος, ν’ ανοίξει η εκκλησία, να μπούνε μέσα, ν’ ανάψουν ένα κερί!

(Αυτό δεν το ρώτησα στην ώρα του. Αλίμονο αν ξεκινήσει κάποιος από μακριά για τον Σωτήρα και περιμένει να βρεθεί εκείνη την ώρα ο κλειδοκράτωρας! Θα πρέπει να έχει ειδοποιηθεί από μέρες, ώστε να μη φτάσει εκεί ο κόσμος, μόνο για να πιουν καφέ, απολαμβάνοντας το πράσινο κι ανάβοντας κεράκι στο εξωτερικό κηροπήγιο!!!)

Κ: Δηλαδή, μπορεί να ‘ρθει ένα εκδρομικό σε μια μέρα και να δει Σωτήρα και Κουρτίκι, ν’ ανέβει και Λίμνη Πλαστήρα και τι είπες; Και Παναγία Σπηλιώτισσα;

Λ: Όχι. Στην Παναγία Σπηλιώτισσα, θέλει αποκλειστικά για κει εκδρομή, γιατί ο δρόμος είναι στενός.

Κ: Μάλιστα! Δεν ξέρω τώρα, Λίτσα μου, τι μου ξέφυγε, βλέπω πως σε όλες μου τις ερωτήσεις, ήδη απάντησες, συν μου πρόσθεσες κι άλλες, άγραφες, θα προσπαθήσω όλα αυτά να τα συντάξω, να τα δακτυλογραφήσω, να τα βάλω σε μια ροή, ελπίζω να τα καταφέρω, τα βιντεάκια δεν θα τα ανεβάσω, είναι πολύ πρόχειρα.

Λ: … Όχι, να κάτσεις να τα γράψεις.

(Θα σου απαντήσω εδώ, καταλλήλως, στα σχόλια, όταν δημοσιευτεί το Πορτραίτο σου! Ούτε τιμωρία να μ’ έβαζες! Μόνο για πάρτη σου αυτός ο κόπος, για την αγάπη σου για το χωριό, και για Τον ΣΩΤΗΡΑ ΜΑΣ και Την ΠΑΝΑΓΙΑ ΜΑΣ, ΚΥΡΙΩΣ, που αν και μια χούφτα χωριό, έχετε!!! Είθε να προστατεύουν το χωριουδάκι σας και όλη την Ελλάδα! Και ΑΞΙΖΕΙ, κάποιος να ‘ρθει, ως εκεί, μόνο και μόνο για σας και μήπως τύχει και δει… ΕΚΕΙΝΟ το ΦΩΣ, να περνάει ξανά, απ’ την μια είσοδο στην άλλη…)

Κ: Πόσες κάρτες είναι; Τρεις; (Γέλια μου.) Λίτσα, το ‘χεις! Λες πολλά και εύκολα! Λοιπόν! Ξέρεις τι θα κάνεις, αφού δεν έχεις χρόνο, όπως λες, να γράψεις; Θα πάρεις την μηχανούλα σου, θα τα λες και θα τα δώσεις μετά σε μια δακτυλογράφο και τσάκα – τσάκα, θα βγάλεις ένα βιβλίο, πολύ γρήγορα!

Λ: Ξέρεις, στο παλιό μου το κομπιούτερ, είχε πάρει ο Κώστας ένα πρόγραμμα, δεν ήξερα πώς να το ρυθμίσω. 

Κ: Ξέρω, ξέρω. Υπάρχει πρόγραμμα που του μιλάς, ακούει και γράφει. Το είχε μια γνωστή μου συγγραφέας, είχα ενδιαφερθεί κι εγώ να το πάρω, μα μου είπε πως γράφει άλλα ντ’ άλλων και χρειάζεται διπλάσιος χρόνος μετά, στις διορθώσεις!

Λ: Έτσι πάθαινα κι εγώ. Του έλεγα του Κώστα: «Η δική μου η φωνή, δεν τα λέει καθαρά. Άλλα λέω, άλλα γράφει.» Το ‘χω κάνει. Ξέρεις πόσες φορές ξενυχτήσαμε για να γράψουμε, ότι ήθελε ο Κώστας να γράψει;

Κ: Ξέρεις πόσα χρόνια μου πήρε εμένα, να γράψω το μάννα; (Γράμμα στη μάννα με δύο ν) Το δούλευα σε pw που μόνο λίγοι παλιοί ξέρουν τι σημαίνει.

(Της εξήγησα στο περίπου, δεν το δακτυλογραφώ, έλεος! Ίσως εξηγήσω κάτι στα σχόλια, για όσους δεν το ξέρουν.)

Λ: Για το βιβλίο του Επιμελητηρίου, ξέρεις πόσα  ξενύχτια φάγαμε; Σε ένα  κείμενο που μου έδωσε να γράψω, έγραφα κι έγραφα, ξέχασα να κάνω αποθήκευση, κάποιος με φώναξε και μέχρι να γυρίσω, μου το έσβησε!

Κ: Βιβλία ολόκληρα σβησμένα, να δεις! Μη μου τα θυμίζεις…

Τέλος  πάντων, πάθαμε, μάθαμε, τα ξαναγράψαμε!

Τα βασικά μας εμείς τα είπαμε;

Λ: Τα είπαμε!

Κ: Με το Φεισμπουκ την βρίσκεις;

Λ: Εντάξει…

Κ: Είναι όλοι φίλοι σου;

Λ: Πολλοί είναι συγγενείς, χωριανοί, φίλοι δικοί μου και φίλοι του Κώστα που θέλουν να διατηρούν μια επαφή μαζί μου, γιατί τον εκτιμούσαν πολύ και συγκινούνται που τους τον θυμίζω…

Κ: Ευχαριστώ πολύ, Λίτσα, γι' αυτή, της ψυχής "κουβέντα"... 

***
Θα "κλέψω" κάτι σύντομο...

Η Λίτσα Ρητά-Κόγια κοινοποίησε μια παλιότερη δημοσίευση.

8 ώρες · 

Πέρυσι σαν σήμερα

Δείτε τις αναμνήσεις σαςchevron-right

Λίτσα Ρητά-Κόγια

20 Φεβρουαρίου 2018 · 

Είπα θα φύγω.
Τώρα.... Με ό,τι να 'ναι.
Θα πάω να βρω ποιος είμαι.
Τι δίνω, τι μου δίνουν και περισσεύει το άδικο.
~Οδυσσέας Ελύτης~

***

Την σελίδα της Λίτσας Ρητά - Κόγια στο Φεισμπουκ, θα την βρείτε ΕΔΩ.

Την σελίδα των Φίλων του Κώστα Κόγια, θα την βρείτε ΕΔΩ

Την σελίδα του Πολιτιστικού και Μορφωτικού Συλλόγου Μεταμόρφωσης Καρδίτσας, θα την βρείτε ΕΔΩ.

Την σελίδα της Μεταμόρφωσης Καρδίτσας - Κουρτίκι, θα την βρείτε ΕΔΩ.

***
ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑ 21/2/19

Αναγκαστικές και οι δικές μου παραπομπές, ("κλεμμένα", δηλαδή, για καλύτερη ενημέρωσή σας), καθ' ότι, δεν χωρούσαν ΟΛΑ σε μια ανάρτηση!

(ΜΗΝ ΞΕΧΝΑΤΕ ΝΑ ΠΑΤΑΤΕ ΚΑΙ ΠΑΛΙΟΤΕΡΕΣ ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ, γιατί δεν σημαίνει πως υπάρχουν μόνο, ότι δείχνει η πρώτη ή δεύτερη σελίδα!)

Λίτσα Ρητά - Κόγια, ΕΔΩ 

Μεταμόρφωση Σωτήρα - Κουρτίκι, ΕΔΩ

Φίλοι του Κώστα Κόγια, ΕΔΩ

Κώστας Κόγιας, ΕΔΩ

Πολιτιστικός και Μορφωτικός Σύλλογος, ΕΔΩ

Ρουγκατσάρια 2019, ΕΔΩ

Καρδίτσα, ΕΔΩ
***
Ιερός Ναός Μεταμορφώσεως του Σωτήρος - Κουρτίκι, (αναμνήσεις),
Όλες μαζί οι αναρτήσεις είναι 14 και θα τις δείτε, έτσι, πατώντας ΕΔΩ:

https://tamenoblog3.blogspot.com/search/label/%CE%99%CE%B5%CF%81%CF%8C%CF%82%20%CE%9D%CE%B1%CF%8C%CF%82%20%CE%9C%CE%B5%CF%84%CE%B1%CE%BC%CE%BF%CF%81%CF%86%CF%8E%CF%83%CE%B5%CF%89%CF%82%20%CF%84%CE%BF%CF%85%20%CE%A3%CF%89%CF%84%CE%AE%CF%81%CE%BF%CF%82
πατώντας παλιότερες, παλιότερες, για να σας πηγαίνει στην πίσω σελίδα. 

***
Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Παναγίας, Κουρτίκι, (αναμνήσεις, είναι 5 αναρτήσεις), ΕΔΩ: https://tamenoblog3.blogspot.com/search/label/%CE%99%CE%B5%CF%81%CF%8C%CF%82%20%CE%9D%CE%B1%CF%8C%CF%82%20%CE%9A%CE%BF%CE%B9%CE%BC%CE%AE%CF%83%CE%B5%CF%89%CF%82%20%CF%84%CE%B7%CF%82%20%CE%98%CE%B5%CE%BF%CF%84%CF%8C%CE%BA%CE%BF%CF%85

...Νομίζω... πως ήδη, πολλά έφερα! Ούτε για το χωριό μου, τόσα! (Κάποια θα τα βλέπετε διπλά, καθ' ότι, έτσι συμβαίνει με τις ετικέτες! Άσε που χωράνε μόνο 200 χαραχτήρες, οπότε, αναγκαστικά, πρόσθετα το "κ.λ.π."!